Daliwch ati!
Mae dyfalbarhad yn bwysig
gan Alison Thurlow
Addas ar gyfer
- Ysgol gyfan (Gynradd)
Nodau / Amcanion
Ystyried pa mor bwysigrwydd yw dyfalbarhau, hyd yn oed pan fydd y pethau'n mynd yn anodd.
Paratoad a Deunyddiau
- Trefnwch fod y clip fideo YouTube, ‘Derek Redmond’s emotional Olympic story’ gennych chi (ar gael ar:https://www.youtube.com/watch?v=t2G8KVzTwfw) a threfnwch fodd o ddangos y clip yn ystod y gwasanaeth. Mae’n para 2:35 munud.
- Fe fydd arnoch chi angen llun o Derek Redmond, ar gael ar:http://tinyurl.com/hsddeww
- Dewisol: efallai yr hoffech chi lunio cyflwyniad PowerPoint sy'n dangos y diffiniadau a'r cwestiynau sy’n cael eu rhoi yma yn nhestun y Gwasanaeth.
Gwasanaeth
- Heddiw, rydym yn mynd i fod yn meddwl am ddyfalbarhad. Oes rhywun yn gwybod beth mae'r gair 'dyfalbarhad' yn ei olygu?
Gwrandech ar amrywiaeth o atebion.
Fe allai geiriadur ddiffinio’r gair dyfalbarhad fel: ‘parhau i geisio cyflawni nod penodol er gwaethaf anawsterau. Neu, yn Saesneg: ‘continuing to try to achieve a particular aim despite difficulties’.
Neu, ei roi mewn ffordd arall: ‘cadw i fynd, hyd yn oed os bydd y pethau'n mynd yn anodd’, neu ‘keeping going, even if the going gets tough’.
Pa un ai pan fyddwn ni yn yr ysgol neu yn y cartref, neu yn ystod ein bywyd yn gyffredinol, fe fyddwn ni i gyd yn profi adegau pan fydd pethau'n anodd i ni. Mewn sefyllfaoedd fel y rhain, gall fod yn anodd dal ati - mae angen dyfalbarhad. - Eglurwch eich bod yn mynd i sôn wrth y plant am dair sefyllfa y gallen nhw gael eu hunain yn rhan ohonyn nhw. Ar ôl pob un, fe hoffech chi i'r plant feddwl pam y bydden nhw angen dyfalbarhad i ddelio â'r sefyllfa. Efallai y byddwch yn dymuno gofyn i'r plant drafod eu syniadau gyda'r person agosaf atyn nhw.
Gwrandech ar amrywiaeth o atebion ar ôl disgrifiad o bob sefyllfa.
- Sefyllfa 1: Mae hi'n ddiwrnod mabolgampau ac rydych chi’n hapus eich bod yn rhan o'r tîm ras gyfnewid. Fodd bynnag, rydych chi’n gwybod fod pobl yn y timau eraill yn gallu rhedeg yn gyflymach na chi. Pam fyddech chi angen dyfalbarhad? (Ateb: Fe ddylech chi ddyfalbarhau a dal ati i redeg eich gorau glas oherwydd eich bod yn rhan o'r tîm.)
- Sefyllfa 2: Rydych chi’n ei chael hi'n anodd i ddarllen ac rydych chi eisiau rhoi’r gorau i ddysgu darllen. Pam fyddech chi angen dyfalbarhad? (Ateb: Fe ddylech chi ddyfalbarhau a dal ati i ymdrechu fel eich bod yn parhau i wella; fe fydd gallu darllen yn eich helpu yn y dyfodol.)
- Sefyllfa 3: Mae eich ffrind gorau yn ymddangos yn sarrug, ac rydych chi’n dechrau colli eich tymer gydag ef neu hi am mai dim ond eisiau mynd i chwarae rydych chi! Pam fyddech chi angen dyfalbarhad? (Ateb: Fe ddylech chi ddyfalbarhau gyda'ch cyfeillgarwch oherwydd gall eich ffrind fod yn teimlo’n sâl, neu’n teimlo’n drist am rywbeth. Mae'n werth brwydro dros gyfeillgarwch.) - Mae'r Gemau Olympaidd yn ddigwyddiad sy'n dathlu dyfalbarhad ac ymdrech ddiflino’r athletwyr sydd wedi treulio blynyddoedd lawer yn hyfforddi tuag at eu cystadleuaeth. Yn y flwyddyn 1992, roedd disgwyl i athletwr o'r enw Derek Redmond ennill medal yn y ras 400-metr, ond yn anffodus fe ddigwyddodd rhywbeth i’w rwystro rhag cymryd rhan.
- Dangoswch y llun o Derek Redmond.
Cafodd Derek Redmond ei eni yn Bletchley yn y flwyddyn 1965, a dechreuodd redeg pan oedd yn saith mlwydd oed. Roedd yn ddawnus iawn ac aeth ymlaen i ennill llawer o wobrau yn lleol, yn genedlaethol ac yn rhyng-genedlaethol. Fodd bynnag, nid oedd bywyd bob amser yn rhwydd iddo. Bu Derek yn dioddef oddi wrth lawer o anafiadau a chafodd 13 o lawdriniaethau ar ei dendon Achiles, ac ar ei bengliniau, a oedd yn golygu ei fod wedi gorfod tynnu'n ôl o sawl cystadleuaeth.
Er gwaethaf yr anawsterau hyn, wnaeth Derek ddim rhoi’r ffidil yn y to. Enillodd lawer o fedalau a thorri sawl record. Fodd bynnag, nid am ‘ennill’ yn unig y mae Derek yn fwyaf enwog: ond am ei ddyfalbarhad!
Yn ystod Gemau Olympaidd 1992 yn Barcelona, fe enillodd Derek y ras 400m go-gyn derfynol ac roedd ar y blaen yn y ras gynderfynol pan yn sydyn fe rwygodd linyn y gar ganddo, a disgynnodd i'r llawr mewn poen. Fel yr oedd y cludwyr-stretsiwr yn gwneud eu ffordd tuag ato ar draws y trac, fe benderfynodd Derek ei fod eisiau cwblhau'r ras. Cododd ar ei draed a dechrau hercian tuag at y llinell derfyn. Yn fuan ymunodd ei dad, Jim Redmond, ag ef ar y trac, fe wthiodd ei hun heibio'r gwarchodwyr diogelwch a mynd ar y trac fel ei fod yn gallu cyrraedd ei fab.
Gyda'i gilydd, cwblhaodd Jim a Derek un tro o'r trac, gyda Derek yn pwyso ar ysgwydd ei dad i gynnal ei hun. Wrth iddyn nhw groesi'r llinell derfyn, cododd y dyrfa o 65,000 o wylwyr ar eu traed i roi cymeradwyaeth i Derek. Efallai nad enillodd Derek Redmond unrhyw fedalau'r diwrnod hwnnw, ond dangosodd ddyfalbarhad enfawr trwy ddal ati i fynd ymlaen, hyd yn oed pan aeth hynny'n wirioneddol anodd.
Dangoswch y fideo YouTube, ‘Derek Redmond’s emotional Olympic story’.
Amser i feddwl
Efallai na fyddwn yn cymryd rhan yn y Gemau Olympaidd, ond rydym i gyd yn wynebu sefyllfaoedd lle mae arnom ni angen dyfalbarhad.
Roedd gan ddyn o'r enw Paul, a ysgrifennodd nifer o'r llythyrau yn y Testament Newydd yn y Beibl, nifer o bethau i'w dweud am ddyfalbarhad. Dyma ddim ond dwy enghraifft o’r pethau hyn:
‘Yr wyf yn cyflymu at y nod.’ (Philipiaid 3.14)
Efallai bydd rhai ohonom angen dal ati i ddyfalbarhau nes ein bod wedi cyflawni ein nodau ar gyfer y flwyddyn hon.
‘Peidiwn â blino ar wneud daioni, oherwydd cawn fedi’r cynhaeaf yn ei amser, dim ond inni beidio â llaesu dwylo.’ (Galatiaid 6.9)
Efallai y bydd arnom ni angen anogaeth i barhau i wneud pethau da a charedig er mwyn eraill, hyd yn oed os nad ydyn nhw bob amser yn ymddangos fel pe bydden nhw’n gwerthfawrogi ein gweithredoedd!
Dywedodd y gwyddonydd enwog, Albert Einstein, un tro, ‘Nid fy mod i mor graff â hynny, dim ond fy mod yn aros gyda phroblemau’n hirach. (It’s not that I’m so smart, it’s just that I stay with problems longer.’)
Oedwch i feddwl am y geiriau hyn.
Gweddi
Annwyl Arglwydd Dduw,
Diolch i ti am esiampl galonogol Derek Redmond.
Helpa ni i ddyfalbarhau ac i ddal ati hyd yn oed pan fydd pethau'n mynd yn anodd.
Helpa ni i fod yno i gefnogi pobl eraill wrth iddyn nhw ddyfalbarhau mewn bywyd.
Amen.
