Bwyd, Bwyd Da! Dathlu’r cynhaeaf
Clymu gyda thema’r ‘Cynhaeaf’, ac annog y plant i ddeall faint o fwyd sydd ganddyn nhw, o’i gymharu â phlant eraill mewn rhai o wledydd y byd.
gan Rebecca Parkinson
Addas ar gyfer
- Ysgol gyfan (Gynradd)
Nodau / Amcanion
Clymu gyda thema’r ‘Cynhaeaf’, ac annog y plant i ddeall faint o fwyd sydd ganddyn nhw, o’i gymharu â phlant eraill mewn rhai o wledydd y byd.
Paratoad a Deunyddiau
- Clip fideo o ‘Food, Glorious Food’ o’r ffilm Oliver!:
https://www.youtube.com/watch?v=hEQDllvuy1I (Cofiwch gadw at reolau hawlfraint.) - Map amlinellol o gyfandiroedd y byd.
Map amlinellol o’r byd: http://www.google.co.uk/imgres?imgurl=http://www.mapsofworld.com/world-maps/image/world-blank-
Map yn dangos y cyfandiroedd yn benodol:
http://www.mapsofworld.com/world-continent-map.htm - Enwau’r gwahanol gyfandiroedd ar ddarnau o gerdyn:
Asia, Affrica, Gogledd America, De America, Antartica, Ewrop, ac Awstralia. - Niferoedd poblogaeth (mewn miliynau) ar ddarnau o gerdyn:
3674, 778, 342, 483, 342, 31, 0 - 50 o felysion bach.
Gwasanaeth
- Gofynnwch i’r plant enwi rhai o’u hoff fwydydd. Dangoswch y clip fideo o’r sioe gerdd, Oliver!
- Gofynnwch i’r plant sôn wrthych chi am yr adegau rheini ryw dro pan fuon nhw’n teimlo eisiau bwyd. Pryd oedd hynny? Sut roedden nhw’n teimlo? Beth wnaeth iddyn nhw deimlo’n well?
- Dangoswch y map o wahanol gyfandiroedd i’r plant gan ofyn iddyn nhw’u henwi. Neu, defnyddiwch y map sydd wedi ei labelu ar y ddolen a nodir uchod, er mwyn dysgu enwau’r cyfandiroedd i’r plant.
- Gofynnwch i’r plant ddod ymlaen a rhoi’r enwau iawn ar y cyfandiroedd yn eu tro, gan ddechrau gyda’r cyfandir y maen nhw’n meddwl sydd a’r boblogaeth fwyaf. Trafodwch awgrymiadau’r plant, ac yna gosodwch y cardiau priodol yn y drefn gywir fel mae’n nodi yma:
Poblogaeth pob cyfandir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Rydych chi’n mynd i ddangos i’r plant, mewn ffordd ymarferol, mai’r ddau gyfandir sydd â’r boblogaeth fwyaf yw’r ddau gyfandir sydd â’r lleiaf o fwyd ar gael iddyn nhw. Bydd plant yn codi ar eu traed i gynrychioli nifer poblogaeth pob cyfandir. Amcangyfrif bras iawn fyddai un plentyn ar gyfer pob 100,000,000 (can miliwn) o boblogaeth, felly:
Asia = 36 plentyn – (un dosbarth?)
Affrica = 8 plentyn
Ewrop = 3 phlentyn
Gogledd America = 5 plentyn
De America = 3 phlentyn
Awstralia + Oceania = 1 plentyn
Antartica = 0 (eglurwch).
- Gofynnwch i’r plant ymgasglu at ei gilydd mewn grwp, a dal i fyny y cerdyn sy’n nodi’r cyfandir y maen nhw’n ei gynrychioli.
Nawr dangoswch y melysion sydd gennych chi, y 50 ohonyn nhw. Eglurwch eich bod yn mynd i rannu’r melysion er mwyn dangos faint o gyflenwad bwyd y byd y mae pob cyfandir yn ei gael. Gofynnwch iddyn nhw ddychmygu bod pob un o’r melysion yn cynrychioli un pryd o fwyd go dda. Rhowch:
Gogledd America (5 plentyn) – 25 o felysion
Ewrop (3 plentyn) – 12 o felysion
Awstralia + Oceania (1 plentyn) – 4 o felysion
De America (3 plentyn) – 4 o felysion
Affrica (8 plentyn) – 2 o felysion
Asia (36 plentyn = un dosbarth?) – 3 o felysion
- Holwch y plant sut y bydden nhw’n rhannu’r bwyd ym mhob cyfandir.
Helpwch y plant i weld mai’r gwledydd sydd â’r boblogaeth fwyaf yw’r gwledydd sy’n bwyta lleiaf o fwyd y byd. Mae hyn yn golygu tra byddwn ni’n teimlo’n llawn, wedi bwyta gormod weithiau, mae llawer o bobl yn y byd yn mynd i gysgu yn y nos eisiau bwyd.
- Eglurwch i’r plant fod arbenigwyr yn dweud wrthym fod y byd yn cynhyrchu digon o fwyd i bawb yn y byd yn hawdd. Y ffordd y mae’r bwyd yn cael ei rannu yw’r broblem.
- Efallai yr hoffech chi ddefnyddio’r gwasanaeth hwn fel cyfrwng i arwain i ryw fath o weithgaredd i helpu plant sy’n newynu, neu’n syml i ofyn i’r plant benderfynu ceisio, ar ryw gam yn eu bywyd, i helpu plant bach sy’n wynebu tlodi a newyn.
Amser i feddwl
Caewch eich llygaid am foment a meddyliwch am ryw adeg pan oeddech chi’n teimlo eisiau bwyd. Nawr, meddyliwch am blant eraill yn y byd sy’n teimlo felly’n aml iawn. Sut gallwn ni helpu plant fel y rhai hynny?
Gweddi
Annwyl Dduw,
Diolch i ti am yr holl fwyd blasus rydyn ni’n ei gael i’w fwyta ddydd ar ôl dydd.
Diolch mai anaml iawn y byddwn ni’n teimlo bron â llwgu
a diolch, pan fyddwn ni’n teimlo eisiau bwyd, ein bod ni’n gallu cael rhywbeth i’w fwyta’n fuan.
Helpa’r plant bach rheini sydd eisiau bwyd ac yn newynu heddiw.
Helpa arweinwyr mewn gwledydd ledled y byd i weithio’n galed
fel y bydd pobl ym mhob man yn cael digon o fwyd i’w fwyta.
