Craceri'r Nadolig

gan Helen Redfern

Addas ar gyfer

• Ysgol gyfan (Gynradd)

Nodau / Amcanion

Holi, a yw cael mwy o bethau’n arwain at fwy o hapusrwydd?

Paratoad a Deunyddiau

• Fe fydd arnoch chi angen dwy neu bedair cracer Nadolig draddodiadol, ac un wedi’i gwneud gartref gyda llun y baban Iesu, yn y stabl, y tu mewn iddi.
• Daw’r darlleniad o’r Beibl o Lyfr Eseia  9.6-7.

Gwasanaeth

1. Holwch y cwestiwn: At beth rydych chi’n edrych ymlaen fwyaf, y Nadolig yma? (Naill ai gofynnwch i’r plant drafod hyn mewn parau, neu derbyniwch ymateb rhai o’r plant, neu gadewch i’r plant feddwl am hyn eu hunain wrth i chi gynnig yr awgrymiadau canlynol iddyn nhw.)
   
   -  yr anrhegion
   -  y partïon
   -  yr adegau arbennig gydag aelodau o’r teulu
   -  y bwyd
   -  canu caneuon Nadoligaidd
   -  neu holl gynnwrf a hud y Nadolig.
   
   Mae’r rhan fwyaf ohonom yn edrych ymlaen at ryw agwedd ar y Nadolig. Mae’r disgwyl (a’r edrych ymlaen) ambell dro yn gymaint o hwyl â’r Nadolig ei hun!
   
   
2. (Gofynnwch i ddau neu bedwar o blant ddod atoch chi i’r tu blaen, a rhowch gracer Nadolig i bob un.)
   
   Holwch y plant sut maen nhw’n teimlo wrth ddal y craceri? (Ceisiwch iddyn nhw awgrymu teimlad o gyffro a theimlad o fod eisiau dyfalu beth sydd ynddyn nhw.) 
   Ydyn nhw’n awyddus i dynnu’r gracer a chael gweld beth sydd ynddi?
   Beth maen nhw’n feddwl fydd y tu mewn? 
   Nawr, gadewch iddyn nhw eu tynnu (a mwynhau’r hyn fydd i mewn ynddyn nhw!) 
   Gofynnwch i bob plentyn ddisgrifio’i deimlad ar ôl gweld beth gawson nhw yn y craceri. 
   
   Mae tynnu craceri yn hwyl, gan fod y cynnwys bob amser yn syrpreis. Fyddwn ni byth yn gwybod beth sydd ynddyn nhw. Weithiau, fe fyddwn ni wrth ein bodd â’r cynnwys, dro arall fe fyddwn ni’n teimlo’n siomedig. 
   
   
3. Gannoedd o flynyddoedd cyn i Iesu gael ei eni, roedd yr Iddewon yn y wlad honno, yn llawn cyffro, yn disgwyl am yr un roedden nhw’n meddwl amdano fel Gwaredwr.
   
   Ar y pryd, yn y wlad honno, doedden y bobl ddim yn cael eu trin yn dda. Roedd gelynion wedi ymosod ar eu gwlad, ac roedd y bobl wedi cael eu hanfon i fyw i wlad arall. Roedd hiraeth ar y bobl, ac roedden nhw eisiau mynd yn ôl i’w gwlad eu hunain. Roedden nhw mewn caethiwed, ac roedden nhw o ddifrif yn dymuno cael bod yn rhydd.
   
   Roedd dyn o’r enw Eseia wedi dweud wrthyn nhw am un a fyddai’n dod i’w gwaredu, a’u cael yn rhydd o’u caethiwed. Fe ddywedodd Eseia:
   
   Canys bachgen a aned i ni, mab a roed i  ni,
   a bydd yr awdurdod ar ei ysgwydd.
   Fe’i gelwir, ‘Cynghorwr rhyfeddol, Duw cadarn, Tad bythol, Tywysog heddychlon’.
   Ni bydd diwedd ar gynnydd ei lywodraeth, nac ar ei heddwch i orsedd Dafydd a’i frenhiniaeth, i’w sefydlu’n gadarn â barn a chyfiawnder o hyn a hyd byth.
   Bydd sêl Arglwydd y Lluoedd yn gwneud hyn. (Eseia 9.6-7)
   
   Gwych! Plentyn, Duw cadarn! Tywysog Tangnefedd! Heddwch diddiwedd! Dim rhagor o ddioddef, rhyddid wedyn o’r caethiwed!
   
   
4. (Dangoswch y gracer rydych chi wedi’i gwneud gartref – yr un sy’n cynnwys llun o’r baban Iesu yn y stabl.)
   
   Roedd y disgwyl mawr yma bron yn fwy na’r hyn y gallai’r Iddewon ymdopi ag ef! Mil gwaith mwy o gyffro na dal cracer yn eich llaw! 
   
   (Yna, gofynnwch i rywun dynnu eich cracer gyda chi, a dangoswch y llun o’r baban Iesu a oedd y tu mewn iddi.)
   
   Dywedwch mai dyma beth oedd yr hyn yr oedd Eseia wedi’i addo i’r bobl flynyddoedd lawer ynghynt. Iesu Grist yn cael ei eni. Wrth gwrs roedd y bobl yn llawn cyffro! 
   
   
5. Wel dyna syndod, dyna beth oedd syrpreis! Baban bach yn cael ei eni mewn stabl? Brenin yn cael ei eni mewn lle mor dlawd? I rieni tlawd?
   
   Roedd gwahanol bobl yn ymateb mewn gwahanol ffyrdd i enedigaeth Iesu.
   
   -  Fe geisiodd y Brenin Herod ei ladd. Herod oedd yr un a oedd yn frenin ar y wlad pan gafodd Iesu ei eni.
   
   -  Roedd llawer o Iddewon yn siomedig, ac yn methu credu mai hwn oedd yr un a oedd wedi cael ei addo iddyn nhw, yr holl flynyddoedd yn ôl. Nid dyna beth oedd yr Iddewon yn ei ddisgwyl o gwbl. Roedden nhw’n dweud pethau fel: ‘Dyna siom! Brenin? Na, dim hwn! Gwaredwr? Mae rhywun yn tynnu coes yma!’
   
   -  Ond, roedd pobl eraill yn gwybod fod Duw’n gallu gweithio mewn ffyrdd rhyfeddol. Ac fe ddaethon nhw i addoli’r Brenin bach oedd newydd gael ei eni ym Methlehem.

Amser i feddwl

Hyd heddiw, mae gwahanol bobl yn dal i ymateb i’r Nadolig mewn gwahanol ffyrdd.
Mae rhai pobl wrth eu bodd; eraill ddim yn mwynhau cymaint.
Mae rhai pobl yn edrych ymlaen yn fawr at y Nadolig; mae eraill yn pryderu.
Mae rhai pobl yn gweld y Nadolig yn adeg rhy brysur, gyda gormod i’w wneud; ac mae eraill yn eistedd gartref yn unig.
Mae rhai pobl yn dathlu geni Iesu; eraill ddim yn gwneud hynny.

Gweddi
O Dduw, ein Tad,
Diolch i ti am y Nadolig, ac am bob peth rydyn ni’n edrych ymlaen tuag ato eleni.
Helpa ni i gofio am y rhai sydd ddim yn edrych ymlaen at y Nadolig.
Helpa ni i fod yno ar eu cyfer nhw, fel y gallwn ni eu helpu.

Cân/cerddoriaeth

Canwch eich hoff garol Nadolig.