Democratiaeth greadigol!
gan Gordon Lamont
Addas ar gyfer
- Cyfnod Allweddol 2
Nodau / Amcanion
Cyflwyno cyfleoedd i ymwneud yn greadigol â democratiaeth.
Paratoad a Deunyddiau
- Nodwch: Cafodd y gwasanaeth hwn ei lunio ar gyfer ei ddefnyddio ym mis Ionawr 2014. Os ydych yn debygol o'i gyflwyno'n ddiweddarach, ewch at wefan Gwasanaeth Addysg y Senedd (ar:www.parliament.uk/education) er mwyn cael y newyddion diweddaraf am gystadlaethau a gwobrwyon.
- Mae'r gwasanaeth hwn yn canolbwyntio ar ddau o weithgareddau cyhoeddus Senedd y D.U. sy'n ymwneud â phobl ifanc - efallai y byddwch yn awyddus i fwrw golwg dros y rhain o flaen llaw:
- Gwobrwyon y Llefarydd ar gyfer Cynghorau Ysgol (Speaker’s School Council Awards) ar:www.speakersschoolcouncil.org
– Goleuadau, Camera, Senedd! (Lights, Camera, Parliament!) ar: www.makewav.es/lcp (gwelwch www.makewav.es/story/485967/title/lightscameraparliament2013winners am enghreifftiau o geisiadau llwyddiannus yn y gorffennol - mae modd i chi ddangos hwn i'r myfyrwyr yng Ngham 4 islaw os dymunwch) - ar adeg llunio'r gwasanaeth hwn, nid yw'r gwobrwyon wedi cael eu cyhoeddi felly edrychwch ar y wefan i gael y manylion diweddaraf. - Gwelwch hefyd:
– http://cymru.assemblies.org.uk/pri/1770/dydi-hyn-ddim-yn-deg, sy’n archwilio’r syniad o degwch mewn perthynas â chael y bleidlais i ferched
– https://www.parliament.uk/education/teaching-resources-lesson-plans/primary-school-debating-pack/, sy’n cynnig anodau ar gyfer ysgogi dadl i blant cynradd. - Nodwch y dylid gwneud gwaith dilynol i’r gwasanaeth hwn er mwyn archwilio’r syniadau y mae’r plant yn eu cynnig.
Gwasanaeth
- Gofynnwch i’r plant beth maen nhw’n ei feddwl yw ystyr y gair ‘democratiaeth’.
Gwerthfawrogwch eu holl awgrymiadau, a denwch y syniad mai rhywbeth i’w wneud â rhannu penderfyniadau ydyw, ac mae’n cynnwys derbyn safbwyntiau’r mwyafrif (hynny yw, safbwynt y rhan fwyaf o’r bobl yn y grwp). - Gofynnwch i’r plant godi eu dwylo i ddangos a yw’r penderfyniadau canlynol wedi cael eu llunio’n ddemocrataidd ai peidio:
–mae rheolwr wedi cyhoeddi y dylai pawb wisgo hosanau gwyrdd bob dydd Mercher;
– mae dosbarth yn pleidleisio er mwyn penderfynu pwy ddylai ofalu am y mochyn cwta yn ystod y gwyliau;
–mae Samina eisiau mynd i chwarae i’r parc, ac mae’n sgrechian nes bydd ei rhieni’n mynd â hi;
–mae etholiadau’n cael eu cynnal er mwyn dewis aelodau newydd i’r cyngor ysgol.
Pwysleisiwch mai’r cliwiau ar gyfer y penderfyniad democrataidd yw’r geiriau ‘etholiad’ a ‘pleidleisio’. - Eglurwch fod dau gyfle cyffrous yn ystod mis Ionawr i fod yn ymwneud â democratiaeth mewn ffordd ddeinamig ac uniongyrchol - y naill a'r llall yn cael eu cyflwyno gan ein Senedd ni yn Llundain. Cyflwynwch yn fyr Wobrwyon y Llefarydd ar gyfer Cynghorau Ysgol, gan egluro bod prosiectau cynghorau ysgol, sydd wedi gwneud gwahaniaeth mewn ysgolion neu gymunedau, yn gymwys i ymgeisio. Boed yn fach neu’n fawr - nid yw o bwys; y cyfan sy'n ofynnol yw eu bod yn arwain at newid cadarnhaol. Bydd yr enillwyr yn cael mynd o amgylch y Senedd a chyfarfod â'r Llefarydd.
- Soniwch hefyd am, ‘Goleuadau, Camera, Senedd!’ (Lights, Camera, Parliament!), sydd â’r ffocws ar gynhyrchu ffilmiau. Gofynnir i blant gynhyrchu (neu gynllunio) ffilm fer yn ymwneud â deddf newydd yr hoffen nhw ei chyflwyno.
Ar y pwynt hwn, dangoswch un o'r ffilmiau llwyddiannus oddi ar y linc sydd wedi ei nodi yn yr adran ‘Paratoad a deunyddiau’ uchod, os ydych chi’n awyddus i’w defnyddio. - Gadewch i’r plant wybod at bwy yn yr ysgol y mae angen iddyn nhw fynd i siarad os ydyn nhw eisiau gwybodaeth am y naill ddigwyddiad neu’r llall, ac eglurwch y byddan nhw’n cael clywed yn fuan am rai o’r syniadau y maen nhw wedi meddwl amdanyn nhw yn y gwasanaeth.
Amser i feddwl
Gofynnwch i’r plant a ydyn nhw’n gallu meddwl am syniad i lunio ffilm ynghylch deddf newydd y bydden nhw hoffi ei gweld yn cael ei gwireddu. Mae’n bosib i hyn fod yn ymwneud ag unrhyw beth mae’r plant yn teimlo’n gryf yn ei gylch, rhywbeth a fydd yn gwneud gwahaniaeth o ddifri iddyn nhw neu i bobl eraill.
Gofynnwch, hefyd, a ydyn nhw’n gwybod am brosiect cyngor ysgol y maen nhw’n meddwl sy’n haeddu ennill gwobr. Oes ganddyn nhw syniad ar gyfer rhywbeth yr hoffen nhw i’r cyngor ysgol ei wneud?
Dyddiad cyhoeddi: Ionawr 2014 Cyhoeddwyd gan SPCK, Llundain, UK.
