Sut i ddefnyddio'r safle hwn    Amdanom ni    Cyflwyniadau    Adborth    Rhoi   

Cymru.Assemblies.org.uk - Gwasanaethau ysgol i bawb i bob tymor

Darlun addurniadol

E-bost Twitter FFacebook

-
X
-

Newidiadau Yn Yr Hinsawdd Ac Iechyd Y Byd

Edrych ar sut y mae newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar iechyd poblogaeth y byd.

gan James Lamont

Addas ar gyfer

  • Cyfnod Allweddol 4/5

Nodau / Amcanion

Edrych ar sut y mae newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar iechyd poblogaeth y byd. 

Paratoad a Deunyddiau

Gwasanaeth

  1. Mae newid yn yr hinsawdd wedi dechrau, ac mae hynny’n ffaith sydd wedi ei chadarnhau.  Os na wnawn ni i gyd weithredu’n gadarnhaol, ac yn gyflym hefyd, bydd ein byd yn newid er gwaeth.  Mae’r cynnydd tebygol mewn trychinebau naturiol a digwyddiadau catastroffig wedi cael ei gofnodi’n drylwyr yn ystod y blynyddoedd diwethaf hyn. Yr hyn sydd wedi bod yn achos trafodaeth rhwng gwyddonwyr a llywodraethau yw’r perygl a ddaw’n llechwraidd i iechyd unigolion yn sgil y newid yn yr hinsawdd.

  2. Mae’r bygythiad i’n hiechyd gan y newid yn yr hinsawdd i’w weld mewn dwy ffordd amlwg.  Y cyntaf yw’r cynnydd uniongyrchol mewn pryfed fel mosgitos, sy’n cario heintiau, a hynny o ganlyniad i dywydd cynhesach.  Disgwylir i’r fel mosgitos symud fwy i’r gogledd, gan ddod â malaria ac afiechydon felly i ardaloedd tymherus sydd fel arfer yn rhydd o afiechydon fel hyn.  Yr ail yw’r ffactor dynol: fe fydd llai o dir amaethyddol ar gael o ganlyniad i lefelau’r môr yn codi, a bydd cynnydd yn y tymheredd yn niweidio’r cynnyrch, ac felly’n lleihau’r cynhaeaf. Bydd hyn yn arwain at newyn. Bydd diffyg dwr glân hefyd yn fater o bwys, gan achosi heintiau fel colera ac afiechydon sy’n gysylltiedig â dwr budr.  Bydd effaith gyfunol o’r materion iechyd yma, a’r trychinebau naturiol, yn golygu cynnydd mewn ymfudiad a ffoaduriaid.  Nid yw gwersylloedd ffoaduriaid yn adnabyddus am eu glanweithdra, a bydd hyn yn achosi cynnydd mewn heintiad.

  3. Mae’n ymddangos, fel gyda chymaint o agweddau ar y newid hinsawdd, mai tlodion y byd fydd yn dioddef fwyaf. Mae’n annheg iawn, y rhai sydd yn dal y grym i alluogi arafu’r newid yn yr hinsawdd yw’r rhai a fydd yn colli lleiaf pan fydd yr effeithiau’n taro. Eto, ym mis Rhagfyr, yn uwchgynhadledd Copenhagen, bydd gan arweinwyr y byd gyfle i droi’r llanw ar y dyfodol peryglus hwn.  Os gallwn ni ddechrau lleihau ein hallyriadau, yna gallwn osgoi’r effeithiau gwaethaf. A gall tlodion ein byd, sydd wedi cael eu hysbeilio a’u cam-drin dro ar ôl tro gan y gwledydd cyfoethocaf, osgoi wynebu mwy o drychinebau.

  4. Ond bydd cyrraedd at y nod yn anodd.  Yn ddiweddar, lansiwyd ymgyrch 10:10. Mae’r ymgyrch hon yn dibynnu ar gael gwirfoddolwyr i leihau eu hallyriadau 10 y cant o’u lefelau yn 2009 yn 2010. Mae gwleidyddion amlwg wedi ymuno â’r ymgyrch, ac mae’n edrych yn debyg y bydd y fenter yn llwyddiannus. Yn y pen draw, er gwaethaf y ffaith bod newid yn yr hinsawdd yn ddrwg i’ch iechyd, fe ddylech fedru goroesi. Efallai na fydd eraill yr un mor lwcus, ac ar eu rhan nhw y mae’n ofynnol i ni weithredu. Os na fedrwn arafu’r newid yn yr hinsawdd, yna bydd yn rhaid i ni i gyd ddelio â’i ganlyniadau.

  5. Dangoswch y diagram.

    Gadewch i ni edrych ar hwn gyda’n gilydd. Gallwch ddilyn y gadwyn o ddigwyddiadau. Er gwaethaf y ffaith na fydd yr effeithiau cynhesu yn cael effaith arnom ni yn gyntaf, fe fyddwn ni’n cael ein heffeithio oherwydd y symud anochel fydd yn digwydd i bobl wrth i’w cynefinoedd ddod yn lleoedd amhosib byw ynddyn nhw. Bydd prisiau bwyd yn codi, a bydd byw o ddydd i ddydd yn anoddach.

Amser i feddwl

Mae’r sialens 10:10 yn gofyn i bob un ohonom ni addo lleihau ein hôl troed carbon, gymaint â deg y cant erbyn 2010. Mae hynny’n fuan iawn.
Beth yw oblygiadau hynny i chi?
Teithio ar y trên yn hytrach na chael taith mewn car?
Diffodd eich cyfrifiadur, neu eich teledu, yn hytrach na’i adael yn segur? 
Bwyta llai o gig - mae cynhyrchu cig yn un o’r ffyrdd gwaethaf o gynhyrchu nwyon ty gwydr.
Mynd ar wyliau a theithio ar drên? Torri’n ôl ar hedfan - gallai hynny olygu perswadio’ch teulu hefyd i wneud yr un modd.
Treuliwch ychydig funudau yn meddwl sut y gallwch chi leihau eich ôl troed carbon chi.
Efallai y byddwch yn teimlo fel arwyddo’ch enw ar y wefan hefyd - byddai hynny o bosib yn golygu eich bod yn cymryd y mater o ddifrif.

Gweddi
10:10
Llai o gig
Llai o deithiau yn y car
Diffodd y teledu  …
Mae lleihau effaith fy ôl troed yn mynd i fod yn anodd.
Helpa fi i weld ym mha fodd y gallaf newid fy ffordd o fyw, er lles pob eraill
ac er lles y byd.

Dyddiad cyhoeddi: Rhagfyr 2009    Cyhoeddwyd gan SPCK, Llundain, UK.
Argraffwch y dudalen hon