Beth mae’n ei olygu i fod yn gymuned?
gan Helen Bryant
Addas ar gyfer
- Ysgol gyfan (Uwchradd)
Nodau / Amcanion
Ystyried sut mae cymunedau’n cydweithio.
Paratoad a Deunyddiau
- Clapping Music' gan Steve Reich neu 'Geographical Fugue' gan Ernst Toch
- Chwaraewch y gerddoriaeth hon wrth i’r myfyrwyr ddod i mewn i’r gwasanaeth.
Gwasanaeth
- Tybed oeddech chi’n gwrando ar y gerddoriaeth wrth i chi ddod i mewn i’r gwasanaeth? Roedd y band neu’r gerddorfa’n cyd weithio ac yn chwarae eu holl rannau ar yr adeg iawn yn y drefn iawn. Gwrandewch ar y darn hwn o gerddoriaeth (chwaraewch naill ai’r gerddoriaeth gan Toch neu’r gerddoriaeth gan Reich).
- Beth fyddai’n digwydd pe byddai un o’r cerddorion yn penderfynu canu eu hofferynnau mewn ffordd wahanol, neu’n colli curiad, neu’n peidio am sbel? Fe fyddai’r darn yn dod i stop efallai, neu’n methu’n llwyr. Mae’r bobl hyn yn gweithio gyda’i gilydd er lles pawb. Maen nhw’n gweithio fel ‘cymuned’.
- Caiff cymuned ei diffinio fel grwp o bobl sy’n gweithio gyda’i gilydd er diddordeb cyffredinol, ac felly fe fyddai cerddorfa, band ac, ie, ysgol yn gymunedau. Mae pawb, gobeithio, i gyd yn gweithio gyda’i gilydd ac yn gweithio tuag at nod cyffredin.
- Meddyliwch am dîm pêl-droed, neu unrhyw fath o dîm chwaraeon. Fe fydd aeloda’r tîm yn gweithio gyda’i gilydd i ennill eu gêm. Ni fyddai o unrhyw werth pe bai un o’r tîm yn penderfynu peidio â chwarae oherwydd eu bod heb amynedd i wneud hynny, neu hyd yn oed pe bydden nhw’n gweithio yn erbyn cyd-aelodau eu tîm. Mae’n rhaid i’r ‘gymuned’, sef y tîm, weithio gyda’i gilydd os am amcanu i ennill neu hyd yn oed i chwarae’r gêm yn iawn. Yn yr un modd, mae’r ysgol yn gymuned, gyda phawb, gobeithio, yn gweithio tuag at gyflawniad ac addysg y naill a’r llall, pa un ai a ydyn nhw’n athrawon neu’n ddisgyblion. Y syniad yw y dylai pawb allu dibynnu ar y naill a’r llall i wneud eu rhan, gwneud eu gwaith yn y gobaith o allu cyrraedd y canlyniad gorau bosib i’r cyfan.
- Gyda’r grefydd Sikhiaeth, mae’r gymuned Sikh yn cael ei galw’n Khalsa. Mae ffurf y gymuned yn ffordd ddiddorol o feddwl ynghylch beth mae’n ei olygu i fod yn rhan o’r gymuned, a hefyd am yr hyn mae pobl yn barod i’w wneud ac i’w roi er budd eu cymuned. (Fe allech chi drefnu i rai o’r plant actio’r senario a ganlyn.) Guru Gobind oedd arweinydd y Sikhiaid ar y pryd ac, yn ystod cyfarfod mawr pwysig ar gyfer gwyl, fe safodd Guru Gobind ar lwyfan gan ofyn a oedd unrhyw un yn barod i farw dros ei ffydd. Fe gamodd un dyn ymlaen, fe’i harweiniodd i babell ac ymhen ychydig fe ddaeth Guru Gobind allan o’r babell gyda gwaed ar ei gleddyf. Fe ofynnodd eto am rywun a oedd yn barod i farw dros ei ffydd, a phedair gwaith wedyn fe ddigwyddodd yr un peth, fe ddaeth rhywun ymlaen o’i wirfodd ato. Bob tro yr aeth pob un i mewn i’r babell ddaeth neb allan wedyn gyda’r guru, a phob tro y byddai’r guru’n dod yn ei ôl ar y llwyfan fe fyddai gwaed yn diferu oddi ar ei gleddyf. Roedd pawb a oedd yn bresennol, ac yn gweld hyn, yn credu bod y guru wedi lladd y pum dyn dewr. Ond fe ddatgelodd y guru'r pum dyn iddyn nhw - yn fyw ac yn iach, wedi eu gwisgo mewn gwisgoedd lliw oren, ac fe alwodd y pump yn ‘pans piare’, y pump bendigaid. Y dynion arbennig hyn oedd dechrau’r Khalsa, y gymuned Sikhaidd. O’r adeg honno, fe fyddai pob Sikh gwryw yn cael ei alw’n Singh, sy’n golygu llew, a phob benyw yn cael ei galw’n kauri neu dywysoges. Roedd Guru Gobind wedi creu’r Khalsa, y gymuned o Sikhiaid.
- Roedd Guru Gobind Singh wedi creu cymuned a oedd wedi ei huno ynghyd, ond roedd yn seiliedig ar ddewrder ychydig rai, a dyna oedd sylfaen y Khalsa. Fe luniodd Guru Gobind Singh ei gymuned o bobl oedd yn fodlon marw dros eu ffydd. Nawr, mae hon yn enghraifft go eithafol. Ond i raddau fe allai hyn fod yn wir am unrhyw gymuned heddiw - bod angen i bobl roi’r cyfan, gwneud eu gorau a chydlynu er mwyn i’r gymuned fod yn wir abl i weithio gyda’i gilydd.
Amser i feddwl
Sut rydych chi’n meddwl y gallech chi wneud eich gorau yn eich cymunedau chi? Eich timau, eich grwpiau, a hyd yn oed gyda’ch ffrindiau ac aelodau eich teulu?
Dyddiad cyhoeddi: Medi 2015 Cyhoeddwyd gan SPCK, Llundain, UK.